یکی ازچالش های معمول والدین ومربیان بویژه درمقطع دبستان،دلسردی وعدم همکاری کودکان دریادگیری است.این جمله رابارها ازوالدین شنیده ایم که می گویند:”کودک من بااستعداداست اما علاقه ایی به یادگیری ندارد”.متاسفانه والدین ومربیان بااصراربیش ازحد به درگیرکردن بیشترکودکان درامریادگیری انرژی روانی خود وکودکان راکاهش داده وباشکست مواجه می شوند.درحالیکه تنها لازم است راهکارهایی رابه کارگیرند که کودکان رادریادگیری وانجام تکالیف مدرسه درگیرکنند.
اولین گام دریادگیری موثر توجه به اصل فعال بودن کودکان وداشتن حق انتخاب به کودکان است.یکی ازنویسندگانی که بعدازقرون وسطی به دادن حق انتخاب به کودکان وآزادی درانتخاب تکالیف نظریاتی ارائه داد موسکا موستن بود که نقش معلم رادرانتخاب تکالف درسی کمرنگ کرد وشرایطی راایجادکردکه کودکان بتوانند ازبین چندین تکلیف درسی نسبتا مشابه انتخاب کنند ومعلم تنها نقش هدایتگرداشته باشد.زمانیکه کودکان قادرباشندتکلیف موردنظرراانتخاب کنند به آنها فرصتی داده ایم که خود رامحک زده،استعدادها،علایق وسبک یادگیری خود راکشف کنند ودریادگیری وانجام تکالیف مستقل شوند.
گام دوم درفعال کردن کودکان،استفاده ازحواس پنجگانه وروش های متنوع دریادگیری است.اگردریادگیری،حواس بینایی،شنوایی،لامسه وجسمی حرکتی به شکل همزمان درگیرشوند یادگیری نهادینه تروآسانتراست.همچنین برای کودکان درمقطع پیش ازدبستان که برای اولین باردرگیرتکالیف مدون افزایش توجه وغیره می شوند ویاکودکان درمقطع اول دبستان درهجی کردن حروف،انجام فعالیت های جسمی –حرکتی به شکل همزمان ودرگیرکردن سایرحواس کارآمد می باشد.به عنوان مثال زمانیکه کودک مجبوراست به مدت یک ساعت تکلیف هجی کردن حروف راانجام دهد باانجام بازی هایی همچون( باصدای آهسته صحبت کن وخوب بشنو،جورکردن حروف الفبا،درست کردن حروف الفبا وچسباندن آن برتخته آهن ربایی)ویا انجام بازی های جسمی حرکتی درحین فعالیت های رسمی یادگیری،می توان میزان فعالیت کودکان راافزایش داد.همچنین باید به ایجادانگیزه وعلاقه درتکالیف یادگیری توجه کرد.بهتراست درانتخاب تکالیف یادگیری،تکالیفی متناسب باتوانایی کودکان انتخاب شوند.محول کردن تکالیف پیچیده وزمان بر،میزان فعالیت کودکان رادرامریادگیری کاهش می دهد.
بهتراست گاهی نقش کودک ومعلم درقالب بازی های ایفای نقش جابه شوند.به عنوان مثال کودک نقش معلم رابازی کرده وتکالیف درسی راتصحیح کند.ایجاد فرصت هایی که کودکان مجبور به بررسی صحیح یاغلط بودن تکالیف درسی شوند،دقت وعلاقه آنها رانسبت به آیتم های یادگیری افزایش می دهد وهمچنین موجب می شود احساس مسولیت بیشتری کرده وبا دقت بیشترامورراانجام دهند.مربیان می توانند کودکان رادرغالب گروه های کوچک دسته بندی کنند وازآنها بخواهند تکالیف درسی رابه هرروشی که مناسب می داند به یکدیگرآموزش وسپس انجام دهند.گروه بندی کودکان ودادن مسئولیت های یادگیری به علاوه برخورداری کودکان ازوسایل کمک آموزشی درهرگروه بستری مناسب جهت تقوت خلاقیت برای کودکان فراهم می سازد.برای ایجادخلاقیت ودرگیری کودکان دریادگیری بایدبرای آنها مسئله ایجادکنیم.مسایلی که کودکان نسبت به آنها کنجکاوی وحساسیت بیشتری دارند.تقویت خلاقیت درکودکان مستلزم ایجادفضایی بدون محدویت وایجادمسایل وبازی هایی باپایان بازاست.منظورازبازی ها باپایان باز،یعنی بازی هایی که قواعدمحدودکننده نداشته باشند وکودکان درهدایت آنها آزادباشند.به اعتقادتورنس نمرات خلاقیت بالا دقیقا به میزان ضریب هوشی بالا منجربه پیشرف تحصیلی کودکان می شود.دقت داشته باشیم که هرقدرکودکان دریادگیری فعال ترباشند،میزان عزت نفس وابراز خود بویژه درمحیط های آموزشی درآنها افزایش خواهدیافت وپیشرفت های تحصیلی چشم گیرتری خواهندداشت.
نویسنده: فرانک نحوی
https://goo.gl/h5GSc5