| معنای واژه دزدی یعنی برداشتن وسایل شخص دیگری بدون اینکه او اجازه داده باشد. |
اینکه کودک درچه سنی این کار را انجام میدهد مهم است ، زیرا برداشتن وسایل دیگران بدون اجازه در هر سنی معنای متفاوتی دارد.
تا قبل از پنج سالگی:
برای کودکان ۵ – ۳ ساله، برداشتن وسایل دیگران عملی عادی و معمولی است، چراکه هنوز مفهوم مالکیت و حریم خصوصی را درک نمی‌کنند. در مرحله خودمحوری از رشد خود هستند و تصور می‌کنند که همه چیز در اختیار آنهاست و هر کار بخواهند می‌توانند انجام دهند. بنابراین بهتر است پدر و مادرشان آنها را به‌دلیل این رفتار (برداشتن بدون اجازه اشیاء دیگران) تنبیه و سرزنش نکنند. در عوض، فرصت خوبی برای آنهاست که درباره موضوع مالکیت و اشتباه بودن عمل کودک با او صحبت کنند.بچه‌های خیلی کوچک گاهی اشیایی را که دوست دارند برمی‌دارند، بدون اینکه بدانند برای داشتن آنها باید پول داد.
کودکان ۱۲ـ ۷ سال
کودکان از حدود ۶ سالگی به بعد، نه تنها مفهوم مالکیت را درک می‌کنند، بلکه به‌تدریج قادرند به اشتباه بودن عملشان نیز پی ببرند. زمانی‌که آنها شروع به درک این‌گونه مفهوم‌ها می‌کنند، والدین باید حد و مرزهای مالکیت و رفتارهائی که به آنها ”دزدی“ گفته می‌شود، را برای آنها روشن سازند.
۱۲ تا ۱۹ سالگی:
دزدی کردن در نوجوانان می‌تواند علل گوناگون داشته باشد. آنها مسلما می‌دانند که نباید دزدی کنند، اما ممکن است به خاطر هیجان این کار دست به دزدی بزنند یا چون دوستان آنها دزدی می‌کنند آنها هم این کار را بکنند.
چگونه از دزدی کودکان پیشگیری کنیم و یا در صورت انجام عمل دزدی با آن برخورد کنیم .
* برخورد والدین در مقابل مشاهده نخستین بار از انجام این رفتار بسیار حائز اهمیت است. وقتی برای اولین بار از این عمل کودک اطلاع می یابید باید تلاش کنید تا آرامش خود را حفظ و از کاربرد واژه هایی مثل "دزد" و "دزدی کردن" خودداری کنید. رفتارهای خشن و بسیار تند با کودک زمینه را برای ایجاد مشکلاتی دیگر از جمله دروغگویی فراهم می سازد.
*وقتی متوجه دزدی فرزندتان می‌شوید عکس‌العمل شما بستگی به این دارد که این اولین بار است یا فرزندتان عادت به دزدی دارد. در مورد بچه‌های کوچک، باید به آنها بفهمانید که این کار نادرست است و بگویید اگر چیزی را بدون اجازه یا پرداختن پول آن برداریم، دیگران ناراحت می‌شوند. مثلا اگر یک کودک پیش‌دبستانی، یک آب‌نبات از فروشگاهی برداشته، به او کمک کنید تا آن را برگرداند. اگر کودک آب‌نبات را خورده است، او را به فروشگاه ببرید و به او یاد دهید عذرخواهی کند و پول آب‌نبات را بپردازید.
در مورد دزدی نوجوانان باید عواقب جدی‌تر دزدی را به آنها نشان داد. مثلا اگر نوجوان از یک فروشگاه چیزی برداشته او را به فروشگاه برگردانید و با مدیر فروشگاه روبه‌رو کنید تا این اتفاق را توضیح بدهد و عذرخواهی کند.
* هرگز نباید برای مچ‌گیری ازکودک حین برداشتن پول دام پهن کنید (مثلا پول‌هایتان را روی میز هال رها کنید تا ببینید او به آن دست می‌زند یا نه.) این کار اعتماد او به شما را از بین می‌برد.
.*والدین نباید با سرزنش کردن‌های مکرر کودک، او را دچار احساس گناه کنند. آنها هم‌چنین نباید لقب‌ها و برچسب‌های ناروا به کودکشان بزنند. برخی از این روش‌ها، شدیداً موجب کاهش عزت‌نفس کودک می‌شود. در عوض والدین می‌توانند با رفتارهای خود به کودک نشان دهند که از کار او ناراحت شده‌اند. آنها می‌توانند برای او پیامدهای رفتار اشتباهش را توضیح دهند.
* بهترین روش آن است که بد بودن این کار را به شیوه ای قابل فهم برایش توضیح دهید مثلاً احساس فردی که وسیله اش در دست کودک شماست را شرح دهید. هم چنین با یک مثال ساده او را متوجه کنید که اگر شخص دیگری همین کار را با خود او می کرد تا چه حد رنجیده می شد. چنانچه کودک مفهوم قوانین را درک می کند به او بگویید که این کار خلاف قانون است.
مراقب اعمال خود باشید. شما والدین، الگوی کودکان هستید. در رستوران یا فروشگاه ها حتی یک قاشق پلاستیکی را برندارید، هیچ عملی از چشمان آنها پنهان نمیماند.
*اگر کودک از یک مغازه دزدی کرد بدون اینکه فکر کنید این مسئله باعث از دست رفتن آبروی شما می شود یا تاثیر منفی بر اعتماد به نفس کودک می گذارد، همراه او به مغازه رفته و از او بخواهید به صاحب مغازه توضیح دهد و در قبال عملی که انجام داده، کاری کند. مدام این مسئله را در نظر بگیرید، اگر در آینده دست به دزدی های بزرگتر زد چه کار خواهید کرد.
*علت اشتباه بودن عمل دزدی را برای کودک توضیح دهید.
* به کودک بیاموزید که خواسته اش را با شما در میان بگذارد.
* رفتارهای صادقانه کودک را تحسین و تشویق کنید.
* پیامدهای رفتاری کودک را برایش توضیح دهید.
* تفاوت ”قرض گرفتن“ و ”دزدیدن“ را برای کودک شرح دهید.
* بر رفتارهای کودک نظارت بیشتری داشته باشید.
* علت دزدی کودک را پیدا کنید.
* کودک را وادار به قسم خوردن نکیند.
* به کودک کمک کنید راه‌های پول درآوردن صحیح را پیدا کند.
* کودک را به‌دلیل اشتباهش شرمنده نکیند.
*حتما برای کودک خود پول توجیبی مقرر کنید.
نویسنده: مژگان شوشتری